İletişimde en en önemli şey çocuğun anlaşıldığını hissetmesidir. Aslında bu her yaştaki insanın tüm ilişkilerindeki temel ihtiyacıdır. Pek çok zaman yorum yapmadan, nasihat etmeden, ders vermeden sadece dinlemek en güçlü bağı kurmanızı sağlar.
Burada bahsettiğim “dinleme” sadece karşısında oturup söylediklerini duymak değil. Etkin Dinleme dediğimiz daha derin, karşındakine anlaşıldığı ve kabul edildiği duygusunu yaşatacak bir dinleme. Eğitimlerimizde bu konunun üzerinde çok duruyoruz ve çok fazla uygulama yapıyoruz; çünkü gerçekten pek de kolay değil.
- Yaptığınız diğer işleri ve telefonunuzu bir kenara bırakın ve sessize alın. Televizyon açıksa kapatın.
- Söyledikleriyle gerçekten ilgilenin.
- Dinlerken yüzüne / gözlerine bakın.
- İzin veriyorsa ve istiyorsa dokunun. Elini tutmak veya omzuna elinizi koymak vb.
- Dinlerken “hm, Evet, oo başka neler oldu” vs gibi kapı aralayıcılar kullanın.
- Kafanızı dinlediğinizi ve anladığınızı gösterecek şekilde sallayın.
- Söylediklerini ona tekrar edin.
- Anlattıklarındaki duyguyu görmeye çalışın. “Hm, bu seni hayal kırıklığına uğratmış olmalı” gibi.
- Hissettiği duyguyu gördüğünüzü ve kabul ettiğinizi belli edin. “Üzülmeni anlıyorum” “Ne kadar mutlu olduğunu görebiliyorum” vb.
Her insan kabul gördükçe ve anlaşıldığını hissettikçe daha fazla anlatmak ister. Yargılandığını ya da ihtiyacı olmadığı halde nasihat edildiğini hissettiğinde ise; içine kapanır ve anlatmaktan vazgeçer. İşte çocuklarımız ya da eşlerimiz bize bir şeyleri anlatmaktan vazgeçtikçe de aramızdaki mesafe çoğalır ve kopmalar başlar.
Bu söylediklerimden her isteneni kabul edeceğiz ve olur diyeceğiz gibi bir anlam çıkmazsın. İsteklerindeki duyguyu da göreceğiz. İletişimde önemli olan konu karşımızdaki bize güçlü bir duyguyla geldiğinde onun bu duygusunu görmek ve kabul etmek.
En iyisi bir örnekle açıklayayım. 14 yaşındaki kızınız sınavda istediği notu alamadığı için çok üzgün. Eve geldi size anlatırken ağlıyor. O noktada “geçen hafta sonu sınava çalışmak yerine arkadaşlarınla gezerken iyiydi ama” gibi bir cümle kurmak aklınızdan geçse bile sakın dillendirmeyin! Onun yerine dinleyin, “üzülmeni anlıyorum” deyip içini, duygusunu boşaltmasına izin verin. Birkaç saat geçip sakinleştikten sonra tekrar bu konuyu konuşmak istiyorsa “daha farklı ne yapabilirsin bir dahaki sınava hazırlanırken? Neler düşünüyorsun? Daha iyi sonuç almak için aklına ne gibi çözümler geliyor” gibi sorular sorabilirsiniz. Fakat yine suçlayıcı olmamak, yargılamamak, etiketlememek ve ne yapacağını sizin söylememeniz önemli. Zor mu? Zor ama bolca pratik ve kendini kontrolle yapılabilir.
Ne dersiniz? Etkin dinleme yapabildiğinizi düşünüyor musunuz? Hangi alanlarda kendinizi daha fazla kontrol etme ihtiyacı duyuyorsunuz?