Utancı yaşamayanımız var mı? Hepimiz hayatımızın bir anında ya da bir döneminde utançla tanışmışızdır ve bazen bu duygu gerçekten başa çıkılması zor bir hal alabilir.
Bazen fiziksel görünümümüzden, bazen söylediğimiz yanlış ya da aptalca bir şeyden, bazen yaptığımız bir hatadan, bazen duygularımızı ortaya koymaktan, bazen de kendimiz olarak varlık göstermekten utanırız. Çünkü altta yatan bir başarısızlık, yetersizlik ya da değersizlik endişesi vardır.
Utançla suçluluğu da birbirinden ayırmak lazım. Suçluluk duyduğumuz konuları özür dileyerek ve pişmanlık dile getirerek büyük oranda çözmek mümkündür. Ancak utanç daha derinde bizi yetersiz ve değersiz hissettiren duygudur. Ve bu duyguyla yüzleşerek hayata devam etmek gerçekten cesaret gerektirir.
David R. Hawkins’in bilinç aşamaları çalışmasında utanç en alt seviyede yer alıyor. Düşününce en küçük bebekler bile utanmayı biliyor yani bu duygu çok derinde hepimizin içinde var olan ve kabulle yaklaşmamız gereken bir duygu.
Çocuğunuz herhangi bir konuda utandığında nasıl yaklaşıyorsunuz? Daha da önemlisi kendi utandığınız konuların farkında mısınız? Bu konularda kendinize nasıl davranıyorsunuz? Çünkü kendi utancımızı fark edemiyorsak ve kabul edemiyorsak çocuğumuzun utancını nasıl normal karşılayabiliriz ki, öyle değil mi?
Bu duyguyla karşılaştığımızda empati gösterebilmemiz çok kıymetli. Öncelikle kendimizi yerine koyup “evet utandığını biliyorum, anlıyorum ve bu duyguyu hissetmen çok doğal ve çok insani” diyebilmeliyiz.
“Amaan canım utanacak ne var?” “Evet, teyzesi bizim kız ya da oğlan da çok utangaç” “Utandın mı yine? hahaha” gibi tepkiler vermek çocuğu daha iyi hissettirmez ve bu duygudan uzaklaştırmaz. Sadece daha da utandırır. Bir çocuğun arzuladığımız davranış değişimini göstermesini sağlamanın yolu onu daha kötü hissettirmek değildir.
Eğer empati gösterebilirsek zaten yoğun duygularını yönetmeyi bilemeyen çocuğumuzun bu duyguyu anlamlandırmasına yardımcı olabiliriz. Ve çocuk bizim rehberliğimizde duygularının kabul edilebilir olduğunu, duygularının yönetilebileceğini ve hissettiği tüm olumsuzluklara rağmen varlığının değerli olduğunu ve koşulsuz sevildiğini öğrenir. En önemlisi aramızdaki güven bağı daha da güçlenir.